Вершы пад эпіграфам
Як цудоўна было ў кайфназоі!
Ты сядзеў сабе,
а пад табой
уздымалася Джамалюнгма.
Трэ было толькі сесьці на сраку:
вокаймгненьне — і ты на вяршыні.Лешак Энгэлькінг*
* Пераклад з польскай наш (заўв. аўт.).
To belarus or not to belarus?
Тут вам не кайфназой, і землятрус
тут немагчымы, бо ляндшафт раўнінны.
А калі нават дасягнеш вяршыні —
кар’еру скончыш, быццам ліст асеньні:
у рэшце рэшт сядзець табе… на срацы!
Габрэйскае пытаньне
У цэнтры паганскіх дасьледзінаў
з грэкі й лаціны
мяне ўласнаручна вітаў
малады й пекны рабін
і нат запрашаў на Пурымы…
Я ледзь не згадзіўся.
Пасланьне да беларускага пошт–мадэрнiста
Слухаў нязмоўчны я гук лацiнскае боскае мовы,
Хлопца насатага цень сэрцам зьбянтэжаным чуў.
Стала зайздросна: чаму я так не магу? Паспрабую
Я гэтаксама пяяць — мо не такi ўжо й вярблюд?
Ведаю бо альфабэт, бо я гэтаксама пiсьменны,
Бо гэтаксама магу стылем узьнёслым пiсаць!
Ведаю тэрмiнаў шмат: я з мэтадам творчым знаёмы,
І пра кiрункi, i пра плынi я маю паймо!
Ведаю рымскiх сяброў, японскiх... Дарэчы, з табою
Зьвёў я знаёмства. Чаму ж не >напiсаць да сяброў?..
Склалася ўражаньне, што я ўжо дзесяць дзён у Варшаве;
Так мне, прынамсi, давёў шэраг тыповых прыкмет.
Першае: ямнiкаў больш за вельмi прыстойную колькасьць
Ямаў, а звыклых катоў, як падаецца, няма.
І па–другое: вакол страчаю нязвыклыя шыльды
Зь лiтарай „эр“ замест „пэ“ ў слове „аптэка“ праз „е“.
Як у сталiцы — Маскве, i што за навiны даходзяць
З пэўным спазьненьнем да вас, ў места губэрнскае М.?
Тут я сустрэўся зь дзьвюма маскоўскiмi паннамi: ў польскай
Чуюцца праз МДУ лепш за мяне, дый нашмат.
Але апошнiя днi па цэнтры амаль не сумую:
З чым не знаёмы я там? Звыклых зьдзяйсьненьняў хада!
Калi пашчасьцiла ўжо ў iмпэрыi нам нарадзiцца —
Лепш у правiнцыi жыць, тут альбо ў горадзе М...
З мораку, як мае быць, прыгожая выйшла паненка,
З пальцамi, як мае быць. Я ў ёй Аўрору пазнаў
Па характэрнай крывi на яе пурпуровых пазногцях:
Звычка прывабных дзяўчын — ладзiць сабе манiкюр...
Перарываюся: трэ да тутэйшага бегчы „АВІДу“,
Каб неабходны мне штамп пашпарт мой не абмiнуў...
Твор свой апошнi стварыў: ў апытальнiку без выключэньняў,
Быццам на споведзi, я шчыра на усё адказаў.
Добра цяпер на душы — сабе я сумленьне палегчыў,
Ведаю, хто я, адкуль, што мне належыць рабiць.
Час свой марную цяпер у чарзе па часовую вiзу,
Нават праз тыдзень якi маю яе атрымаць.
Так што я сёньня, на жаль, пачуваюся быццам удома;
Сумна сьцьвярджаць, але факт: розьнiцы я не адчуў.
Некалькi сьцiплых заўваг зраблю я наконт лiставаньня:
Спадчыньнiк рымскiх лiстоў, не прафануй гэты жанр!
Каб па амбiтных belles–lettres мы не атрымалi lettre morte,
Трэба ў прыватных лiстох камэнтароў пазьбягаць.
Твой „ex infernis“ — амаль што „зь вёскi ад пэўнага дзеда“:
Хочаш адказ атрымаць — адрас зваротны пакiнь!
А рэпартажы зь пятлёй на шыi, з–пад шыбенiц пiсьмы
Твой папярэднiк табе ў горшых варунках пiсаў.
Для разьвiтаньня зь сябром (сяброўкаю?) меў ён падставы:
Дыскурс i ўласная сьмерць там азначалi адно.
Колькi нашчадкаў яшчэ ў сваiх тэстамэнтах ты ўспомнiш?
Колькi апошнiх „бывай“ кiнеш сябрам ты яшчэ?
Раз непазьбежна, што тэкст — адно падрыхтоўка да сьмерцi, —
Ў лялечны Тартар iдзi, нiбы праўдзiвы Арфэй!..
І па–апошняе: ёсьць недарэчнасьцi ў вершаскладаньнi.
Гучны пэнтамэтар наш, барбар, навошта псуеш?!
Страцiў павагу зусiм да скарбнiцы нашай культуры!
Лепш ужо рымы ўжывай, калi сумленьня няма (еш)!
Лепш раскажы пра таго багатадазнанага мужа,
Што аднавiў гарады: Трою, Пэргам, Ілiён!
Так будаваў, што цяпер усё гэта зноў не разбурыць
Шлiман цi iншы габрэй! Aere perennius, дык!
Пра будаўнiцтва калён, пiрамiд, бабiлёнскае вежы
Распавядзi мне ў лiсьце. Да будаўнiчых работ
Меў я цiкаўнасьць заўжды, стаць дойлiдам марыў зь дзяцiнства:
Лепш за руiны дамы, бо не страляюць ва ўпор!..
Бачу знаёмы я твар: Аўрора iдзе з манiкюрам.
Цэлыя соднi прайшлi, покуль пасланьне складаў.
Мне засталося дадаць: Carthaginem esse delendam!
І праз чатыры гады тут расьцьвiце горад–сад!
30-31 студзеня 1997, Варшава
ARCHE, 1999, № 1