Астап Сьлівінскі

(1978)

 

 

«...чатыры воклічы восені»

 

 

Мяжа каля Тэтава

 

Нашыя страхі цякуць ёй,

як доўгаю жылаю поўдня.

 

Чорная яшчарка шмыгне паміж каленямі,

дачакаўшыся, покуль у палёце

сон прысьпее тваіх летніх багоў.

 

Тут нашыя страхі жывейшыя ад нас –

мы плывем у іх, нібы ў чаўнох з кальчугі.

Тут сон наш ад нас сьмялейшы – уночы

ён выходзіць на мыс, як сьвятар з горкім кадзілам.

Тут нашая памяць адважваецца на пералюбства.

Тут ночы, як чорныя котвы, угрузаюць у нас.

 

Вайна – гэта рака,

куды выпускаюць срэбных рыбін.

 

У той апошні дзень тваёй будучыні,

у які сягае мая памяць,

ты ўбачыш вусатага генэрала аголеным –

ён ударыць у чыгун, поўны хлеба.

Ты ўбачыш сотні чорных сталоў на пляцы,

дзе будуць мясіць цеста дня.

Ты ўбачыш, як Божыя ваўкі

будуць шукаць сабе пашы.

 

У той дзень каля Тэтава

мы,

адзін адным зваяваныя,

не пазнаем сваіх абліччаў.

 

 

 

 

(чужы, чужая)

 

уночы чужое дзіця сплятае доўгае вудзільна з твайго валосься

і чужое бяссоньне бразгоча ў сярэдзіне нас, нібы пустое вядро ў студні

трывожна й чужа танчыць плод у тваім улоньні

трывожныя яго фантазіі зашумяць высока над намі, як залатое дрэва

калі мы станем змоўклыя ў падарожжы пагорка яго пятнаццацігодзьдзя

і першая яго пажада будзе для нас як цьмяная алейная лямпа

якая асьвятляе толькі рукі

 

нашыя сыны поўныя адвагі стаяць далёка на поўнач ад нас

як лоўчыя што трубяць у саламяныя рогі

ведай у час калі ты кранеш свае грудзі як чужыя

пачне вакол нас рэпэтыцыю павольны й нямы аркестар

 

я абрываю перапыняю сябе мабыць я непасьлядоўны

 

сьлізкія

берагі памяці

й раптоўныя

яе студні

 

але вось абразок з чужой памяці:

цягнік прывозіць у горад вояў і чорны паморак

а на пэроне толькі аркестар з трубамі, поўнымі пёраў

і пад нагамі як жоўтыя пёры раптоўна чужая айчына

 

 

 

Гасподняя скрыпка

 

як гнеды конь круціць жорны сьвятла

так удзень мая памяць круціць мяне

 

як чарніца круціць колы чортавага млына

так уночы мая памяць круціць мяне

 

бачу як дзяўчаткі распальваюць вогнішча

(жорны сьвятла і кроны сьвятла) сьляпыя коні

носяць іх пад бацькоўскай стромай

і ў сэрцах іх грае Гасподняя скрыпка

 

бачу чорныя спавядальні пры сьценах вакзалу

бачу чорнага сабаку размовы які сноўдае

між вандроўнікамі на поўдзень

 

я хістаюся ў такт галосным

мова нашая гэта млын журбы

 

вось

сядзяць сівыя дзяўчаты на строме памёрлых

і ў сэрцах іх грае Гасподняя скрыпка

 

 

 

* * *

Перажытыя чатыры воклічы восені.

 

Чатыры дзеўчыны знаходзяць мяне між мурамі, сьпячага.

 

Гэты залаты ледавік восені

нясе мяне да месцаў, якім адмоўлена ў памяці.

Ты, бяспамятная, са сплеценымі над галавою рукавамі,

кідаеш мне голас – актавы, дзе гнезьдзяцца чайкі.

Пранізьліва, як хлеб, пададзены скрозь верхняе вакенца шпіталю,

сярод залатых ценяў,

як пакутніцкія колцы вужакі на бліскучай вадзе,

глуха, як падземныя гоны аленяў,

гучыць твой голас.

Тваёй удзячнасьцю я ўзяты пад варту. Ты раскусваеш зернейка  ядлоўца.

 

Так цяжка скаланаецца зямля, калі мы кахаемся ў памежнай капліцы,

 

замкнёныя, нібы пракажоныя,

прываленыя залатым сподам.

Алея мяшаецца з вадою, падарожны блытае мовы,

я нашу ў чэраве кіта й кармлю малаком

белую траву для ўцёкаў.

 

Я пабачыў сьпіну сьвятла, шурпатую, бы жорнаў,

які пазнае далоні гаспадара. У тваіх валасох

мая далонь застанецца госьцем.

 

Бяжыць садоўнік у воблаку залатых казурак;

ён сашчапіўся са сном, як зь Еговам.

Дрэвы – як грудкі масла, патанаюць у сярэдзіне голасу,

што залоціць іх.

 

Перажытыя чатыры воклічы восені

Чатыры дзеўчыны прыносяць чатыры зернейкі,

Што не даюць заснуць мне.

 

 

 

Іншы ранак, іншыя ранкі

 

(для Ліды)

 

Мы – насеньне, што ляжыць ва ўтробе ночы.

Мы прарастаем у сьлязах, поўныя сораму.

 

Аголеныя прылюдна

пад разгойданымі званамі.

 

Нашыя лікі цямнеюць на золаце.

 

Для нас запальваюць алею дня.

 

Нашыя лікі чэрніць

суседзтва агню, і я, не пазнаўшы цябе, ускрыкваю.

 

Белыя ліхтарыкі зь пініевых зярнятаў,

прынесеныя чужынцамі галасы –

гэта чаканьне, што па-за намі.

 

Нашую вопратку паднялі на харугвы.

За ёй, поўнай прыкмет,

мараходы кіруюць у штыль.

 

Мы сыходзім у натоўп,

нябачныя, неасуджаныя.

 

На маім безназоўным беразе

хто пачуе цябе?

На тваім безназоўным беразе

хто пачуе мяне?

 

Пераклала з украінскай  Марыя Мартысевіч

Новини сайту | Білорусь - Україна | Марія Мартисевич | Форум